🟦 Жедел парапроктит дегеніміз не?
Жедел парапроктит — тік ішек маңындағы тіндердің іріңді қабынуы. Бұл хирургтар мен проктологтар жиі кездестіретін аурулардың бірі.
Бұл дерт көбіне ер адамдарда жиі кездеседі. Себебі — ішек микрофлорасындағы аралас инфекция: стафилококк, стрептококк, ішек таяқшалары. Сирек жағдайда — туберкулез немесе зеңдер себеп болуы мүмкін.
🟦 **Парапроктит не
себептен пайда болады?**
Ауру тік ішек маңындағы тіндерге инфекция түскенде дамиды. Бастапқыда ұсақ зақымдардан басталып, күрделі асқынуларға алып келуі мүмкін.
📌 Негізгі себептері:
Тік ішек шырышты қабатының микротравмалары
Қатты нәжіс іш қату кезінде
тіндерді зақымдайды, инфекцияға жол ашады.
Тік ішек аурулары
Анальды жарық, криптит (анальды қалташалардың қабынуы), геморрой, проктит және басқа да қабынулар.
* **Иммунитеттің әлсіреуі**
Салқындау, стресс, ұйқысыздық, антиденелер деңгейінің төмендеуі — иммундық қорғанысты әлсіретіп, инфекцияның өршуіне жағдай жасайды.
* **Алкогольді жиі қолдану**
Қан айналымын бұзады, организмнің қорғаныс қабілетін төмендетеді, қабыну үдерістерін күшейтеді.
* **Созылмалы инфекция ошақтары**
Ангина, гайморит, созылмалы тонзиллит, тұмау және басқа вирустар — иммунитет төмендеген кезде
бактериялар белсенділеніп, тік ішек маңында қабынуды бастайды.
* **Ішек жұмысындағы бұзылыстар**
Созылмалы іш қату — шырышты қабатқа қысым түсіріп, жарақаттайды.
Жиі болатын іш өту — тінді тітіркендіріп, жергілікті қорғанысты әлсіретеді.
---
🦠 **Қабыну қалай дамиды?**
Анальды крипталар арқылы бактериялар (көбіне стафилококк, ішек таяқшасы, стрептококк) тік ішек маңындағы май тіндеріне енеді. Сол жерде олар тез көбейіп:
* ісіну,
* іріңді ошақ (абсцесс) тудырады.
Емсіз қалса, қабыну созылмалы формаға өтіп, тік ішек жыланкөзіне (свищ) айналуы мүмкін.
📅 Алғашқы белгілер — ауырсыну, жайсыздық, дене қызуы байқалса, уақыт созбай проктологқа жүгініңіз.
🟦 **Ішек жыланкөздері мен стомалар — бұл не?**
**Ішек жыланкөзі (свищ)** — бұл ішек қабырғасындағы тесік, ол арқылы ішек ішіндегісі сыртқа немесе басқа мүшеге шығады.
Көбіне мына себептермен пайда болады:
* Ішек қабырғасының некрозы (бүлінуі),
* Қан айналымының бұзылуы,
* Қабыну аурулары немесе
операциялық асқынулар.
---
🟦 **Жыланкөздердің пайда болу себептері**
* Ішек обыры,
* Крон ауруы, дивертикулез, жедел аппендицит,
* Туберкулез, актиномикоз,
* Операциядан кейінгі асқынулар (мысалы, анастомоз тігісінің ажырауы),
* Абсцесстер, ішек
өтпеушілігі, перитонит.
Сондай-ақ:
* Туа біткен жыланкөздер,
* Жасанды жолмен салынған стомалар (ішектегі нәжісті шығару үшін) — ісіктер, іріңді түзілістер, ішек өтпеушілік кезінде.
---
🟦 **Жыланкөздер қандай болады?**
**Тоқ ішек жыланкөздері** — тоқ ішекпен байланысты.
Ал **жоғарғы аш ішек жыланкөздері** организм үшін қауіпті — сұйықтық пен қоректік заттардың көп мөлшерін жоғалтуы мүмкін.
Салдары:
* Зат алмасу бұзылыстары,
* Анемия,
* Натрий мен калий теңгерімсіздігі,
* Дисбактериоз және т.б.
---
🟦 **Ішек стомасы — өмірге қалай әсер етеді?**
**Стома** — ішек ішіндегісін шығару үшін іш қабырғасына хирургиялық жолмен шығарылған тесік. Ол:
* Уақытша болуы мүмкін (кейін қалпына келтіреді),
* Немесе тұрақты (өмір бойы
қалады).
⚠️ **Маңызды:**
Стома адамның психоэмоционалды жағдайына әсер етуі мүмкін — кей науқастарда күйзеліс (депрессия) дамиды.
Мүмкін болатын асқынулар:
* Стоманың ішке түсіп кетуі.
* Тарылу (стриктура), қабыну,
* Грыжалар, тері тітіркенуі және басқа мәселелер.
---
🟦 **Жыланкөздерді қалай емдейді?**
Емдеу күрделі және мамандардың араласуын талап етеді.
Негізгі мақсаттар:
* Жыланкөзді алып тастау және тесік орнын жабу,
* Ішек арқылы тағам
қозғалысын қалпына келтіру,
* Егер мүмкін болса, стоманы алып тастау,
* Пациентке операцияға дейін және кейін қолдау көрсету.
---
🟦 **Медициналық және әлеуметтік оңалту**
Пациенттерге тек ота ғана емес, кешенді қолдау қажет:
* Проктологтың бақылауы,
* Психологпен жұмыс,
* Стоматерапевт көмегі (стоманы күтуге үйрету),
* Тері күтімі мен стомаға күтім жасау дағдыларын меңгеру.
* Әлеуметтік өмірге бейімделуге көмек.
Көптеген клиникаларда осындай науқастарға арналған арнайы бөлімшелер ашылып жатыр.
📅 Егер сізге немесе жақындарыңызға стома немесе жыланкөз мәселесі бойынша көмек қажет болса — бізге кеңеске жазылыңыз.
Біз сізге жеке шешім ұсынып, емдеуден бастап толық қолдауға дейін жан-жақты көмектесеміз.
